Pytanie o to, czy komornik może zająć stypendium, jest jednym spośród tych pytań, które dotyczy tego, co może zająć komornik. W naturalny sposób kierowanym do nas przez młodych dłużników.
Działania komornika są ściśle określone przez przepisy prawne, choć trzeba przyznać, że często są one sformułowane w zbyt skomplikowany sposób. Utrudnia to ich zrozumienie przez przeciętnego Kowalskiego. W dzisiejszym artykule chcemy odpowiedzieć na pytanie:
czy komornik jest uprawniony do zajęcia stypendium?
Obecnie z egzekucji komorniczej wyłączone są wszystkie świadczenia, które obywatelom przyznaje Skarb Państwa na szczególne cele – tak stanowi prawo. Wobec tego stypendia, które są zaliczane jako szczególny przypadek wsparcia, również nie podlegają egzekucji. Jednak i tutaj jest pewne ograniczenie. Jeśli egzekucja ma nastąpić wskutek niedopełnionego obowiązku alimentacyjnego lub jeśli wierzytelność powstała w związku z urzeczywistnieniem celów, na które wypłacono te stypendium, to może zostać przeprowadzona.
Poniżej znajdziesz także odpowiedzi na te pytania postawione w bardziej konkretnych sytuacjach:
- Czy komornik może zająć stypendium z PFRON-u?
- Czy komornik może zająć stypendium stażowe?
Artykuł 831 Kodeksu Postępowania Cywilnego wskazuje na sumy, świadczenia, prawa i wierzytelności, które nie mogą podlegać egzekucji komorniczej. Ze względu na to, że w takich czynnościach stypendium nie jest traktowane jak zwykły dochód (np. wynagrodzenie ze stosunku pracy), nie podlega ono standardowym przepisom egzekucji we skazanym kodeksie.
Za wypłacanie świadczeń stypendialnych odpowiada Skarb Państwa. Z tego powodu ich egzekucja jest ograniczona przepisami widniejącymi w Kodeksie postępowania cywilnego.
Odpowiedni przepis prawa podaje jednak dwa przypadki, w których komornik może zająć wypłacane stypendium.
- Komornik zajmie stypendium, jeżeli egzekucja dotyczy obowiązku alimentacyjnego. Dłużnicy alimentacyjni to grupa osób, która jest szczególnie silnie ścigana przez Państwo. Nadmienić należy, że są wobec nich stosowane ostrzejsze przepisy egzekucyjne. Artykuł 1083 podaje, że w egzekucji na zaspokojenie alimentów komornik ma prawo zająć nawet 60 % świadczenia.
- Komornik zajmie stypendium, jeżeli zadłużenie powstało w wyniku realizacji celów, na które to stypendium zostało przeznaczone. Szczególnie istotne jest to, że ustawa wyłącza z egzekucji te kwoty stypendium, które w jakiś sposób zostały wcześniej wydane. Mowa tutaj np. o odłożeniu ich na opłaty za studia.
Czy komornik zajmie stypendium z PFRON-u?
Świadczenia stypendialne, które zostały przydzielone w ramach dofinansowania z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych są chronione nieco inaczej, ponieważ nie mają charakteru typowego stypendium. Wszystko za sprawą tego, że środki przeznaczone na ich realizacje nie pochodzą bezpośrednio ze Skarbu Państwa.
PFRON zgodnie z artykułem 45. Ustawy dotyczącej rehabilitacji zawodowej i społecznej ma osobowość prawną i samodzielnie wypłaca świadczenia.
Wniosek nasuwa się sam: niestety stypendia wypłacane osobom niepełnosprawnym przez PFRON nie podlegają ograniczeniu egzekucji komorniczej.
Czy komornik może zająć stypendium stażowe?
Aby dopełnić treści merytorycznej niniejszej publikacji, poruszymy temat zajęcia stypendium stażowego. Względem niego stosowane są przepisy Kodeksu Pracy. Wszystkie przepisy, które go tworzą dotyczą wynagrodzenia za pracę oraz świadczeń takich jak:
- zasiłki dla bezrobotnych,
- dodatki aktywizacyjne,
- dodatki szkoleniowe,
- stypendia.
O ile są one wypłacane na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.
Zazwyczaj stypendium stażowe jest niższe od minimalnego wynagrodzenia w danym roku. Z tego powodu jest ono wolne od zajęcia, o ile nie dotyczy alimentów. Jeśli zaś ich dotyczy, komornik może zająć aż 3/5 wypłaty takiego świadczenia stażowego.
Stypendium stażowe wypłacane jest zawsze w kwocie 120% zasiłku dla bezrobotnych, który jest dużo niższy od minimalnego wynagrodzenia krajowego, dlatego w każdym roku – niezależnie od podwyżek obu kwot – będzie podlegał tym samym przepisom.
§ 1. Nie podlegają egzekucji:
1) sumy i świadczenia w naturze wyasygnowane na pokrycie wydatków lub wyjazdów w sprawach służbowych;
2) sumy przyznane przez Skarb Państwa na specjalne cele (w szczególności stypendia, wsparcia), chyba że wierzytelność egzekwowana powstała w związku z urzeczywistnieniem tych celów albo z tytułu obowiązku alimentacyjnego;
2a) środki pochodzące z programów finansowanych z udziałem środków, o których mowa w art. 5 pojęcie środków publicznych i dochodów publicznych ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 2077 oraz z 2018 r. poz. 62 i 1000), wypłacone w formie zaliczki, chyba że wierzytelność egzekwowana powstała w związku z realizacją projektu, na który środki te były przeznaczone;
Art. 1083. Ograniczenie egzekucji świadczeń alimentacyjnych
§ 1. Dochody wymienione w art. 831 sumy, świadczenia, prawa i wierzytelności niepodlegające egzekucji § 1 pkt 2 podlegają egzekucji na zaspokojenie alimentów do trzech piątych części.
Art. 831. Sumy, świadczenia, prawa i wierzytelności niepodlegające egzekucji
§ 2. W przypadkach, o których mowa w § 1 pkt 1–2a i 7, nie podlegają egzekucji również sumy i świadczenia w naturze już wypłacone lub wydane (…).
Art. 833. Ograniczenie egzekucji z innych świadczeń pieniężnych
§ 1. Wynagrodzenie ze stosunku pracy podlega egzekucji w zakresie określonym w przepisach Kodeksu pracy.
§ 11. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio do zasiłków dla bezrobotnych, dodatków aktywizacyjnych, stypendiów oraz dodatków szkoleniowych, wypłacanych na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.
Dz.U. 2018 poz. 1360, Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r., Kodeks Postępowania Cywilnego
Art. 45. Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych
1. Fundusz jest państwowym funduszem celowym, w rozumieniu przepisów o finansach publicznych, z zastrzeżeniem ust. 2a.
2. Fundusz posiada osobowość prawną.
Dz.U. 2018 poz. 511, ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych
Art. 87. Potrącenia z wynagrodzenia za pracę
§ 1. Z wynagrodzenia za pracę – po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych – podlegają potrąceniu tylko następujące należności:
- sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych;
- sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne;
- zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi;
- kary pieniężne przewidziane w art. 108 kary porządkowe.
§ 2. Potrąceń dokonuje się w kolejności podanej w § 1.
§ 3. Potrącenia mogą być dokonywane w następujących granicach:
- w razie egzekucji świadczeń alimentacyjnych – do wysokości trzech piątych wynagrodzenia;
- w razie egzekucji innych należności lub potrącania zaliczek pieniężnych – do wysokości połowy wynagrodzenia.
Art. 87(1). Kwota wolna od potrąceń z wynagrodzenia za pracę
§ 1. Wolna od potrąceń jest kwota wynagrodzenia za pracę w wysokości:
1) minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie odrębnych przepisów, przysługującego pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych – przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne (…).
Dz.U. 2018 poz. 917, ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r., Kodeks Pracy
Komornik nie zajmie stypendium, ale konto już tak….
Codziennie kilku stypendystów doznaje szoku, gdy widzi, iż komornik zajął stypendium na koncie bankowym. Jak to zatem jest: czy komornik może zająć stypendium czy nie?
Wyjaśniamy zjawisko. Komornik nie zajmie stypendium jako świadczenia, jeśli tak stanowią przepisy. Ale w momencie gdy stypendium wpłynie na konto, a wpływ ten spowoduje przekroczenie kwoty wolnej