Bywa i tak, że egzekucja komornicza dotyka również żołnierza, czyli osobę stojącą wysoko w drabinie społecznego zaufania. Czy żołnierz, który staje przed problemem egzekucji komorniczej, z racji munduru może liczyć na inne traktowanie? Nie. Komornik nie ma dla nikogo taryfy ulgowej.
Nasz czytelnik zadał nam następujące pytanie:
„Mam taką sprawę jestem na misji w Afganistanie dziś dostałem wypłatę 2920 polska i doposażenie 3650 zostało mi to potrącone z konta najprawdopodobniej jest to zajęcie komornicze czy zostało to prawidłowo obliczone z gór dziękuję”
Dzień dobry, na tak zadane pytanie można odpowiedzieć zarówno „tak”, jak i „nie”.
Zajęcie komornicze u żołnierza – co mówią przepisy?
Analizując przepisy ustawy z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (Dz.U. 2003 nr 179 poz. 1750 z późń. zm. – zwanej dalej „ustawą”) można bez problemu zauważyć, że problematykę zajęcia komorniczego z wynagrodzenia otrzymywanego przez żołnierzy zawodowych, reguluje art. 103. Zgodnie z nim, w granicach i na zasadach określonych przez przepisy prawa pracy, można dokonywać potrąceń z uposażenia żołnierza. Na wspomniane uposażenie składają się:
- uposażenie właściwe, którego wysokość reguluje rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 22 stycznia 2019 r. w sprawie stawek uposażenia zasadniczego żołnierzy zawodowych;
- następujące dodatki do uposażenia: specjalny, służbowy, za długoletnią służbę wojskową, motywacyjny, funkcyjny, kompensacyjny;
- dodatkowe uposażenie roczne, o którym mowa w art. 83;
- dodatkowe wynagrodzenie, o którym mowa w art. 88;
- odprawę z tytułu zwolnienia z zawodowej służby wojskowej, o której mowa w art. 94.
Na marginesie należy dodać, że wspomniana wyżej odprawa z art. 94, podlega zajęciu tylko na poczet zaległości alimentacyjnych. W pozostałych zaś przypadkach, ww. kwota wolna jest od wszelkich potrąceń. Żołnierzowi zwolnionemu z zawodowej służby wojskowej przysługuje ponadto (co również zalicza się do uposażenia):
- przez okres jednego roku po zwolnieniu ze służby wypłacane co miesiąc świadczenie pieniężne w wysokości kwoty uposażenia zasadniczego wraz z dodatkami o charakterze stałym, należnego w ostatnim dniu pełnienia służby;
- ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy, w tym za dodatkowy urlop wypoczynkowy, niewykorzystany w roku zwolnienia ze służby oraz za lata poprzednie.
O granicach i zasadach dotyczących egzekucji z wynagrodzenia za pracę napisano już wiele, jednakże przypomnijmy tylko, że komornik może zająć 50% pensji, do minimalnego wynagrodzenia za pracę. Natomiast w przypadku egzekucji alimentów kwota ta wynosi 60% pensji, przy czym brak jest tutaj ochrony minimalnego wynagrodzenia.
O ile wykładnia art. 103 nie nasuwa zbyt wielu wątpliwości, to znacznie bardziej skomplikowaną kwestią będzie to
czy inne składniki wynagrodzenia żołnierzy podlegają egzekucji?
Ustawa bowiem nie reguluje wprost czy podlegają one zajęciu w 100% jak wierzytelność, czy też nie podlegają egzekucji wcale. Do tej grupy należą należności z art. 73 ustawy tj. np. zasiłki na zagospodarowanie, dodatkowe uposażenie roczne, nagrody uznaniowe i zapomogi, nagrody jubileuszowe, należności za podróże i przeniesienia służbowe, gratyfikacje urlopowe czy jak w przypadku zadającego pytanie, należności związane z pełnieniem zawodowej służby wojskowej poza granicami państwa.
Wydaje się, że należy tutaj udzielić odpowiedzi negatywnej. Świadczy o tym m.in. wykładnia systemowa i celowościowa. Po pierwsze – wszystkie składniki np. z art. 73 zostały umieszczone w tym samym przepisie, wobec czego nie można wobec nich dokonywać rozróżnienia na te, które można zająć i na te których zajmować nie należy. Po drugie, w grupie tych przepisów znajdują się m.in.: należności za podróże czy należności związane z pełnieniem służby za granicą kraju, wobec czego widać tutaj analogię z art. 831 § 1. kodeksu postępowania cywilnego, zgodnie z którym nie podlegają egzekucji sumy i świadczenia w naturze wyasygnowane na pokrycie wydatków lub wyjazdów w sprawach służbowych. Ponadto we wspomnianym przepisie znajduje się m.in. zasiłek pogrzebowy, który w żadnym wypadku nie powinien być zajmowany. Reasumując, należy sądzić, że kwoty z art. 73 nie podlegają egzekucji w żadnym przypadku.
Egzekucja komornicza żołnierza również z konta bankowego
Biorąc pod uwagę powyższe, należy zadać sobie pytanie. Dlaczego mimo wspomnianych wyłączeń, egzekutor zajął powyższe świadczenia do pełnej wysokości? Odpowiedź jest tutaj banalnie prosta. Komornik dokonał zajęcia wierzytelności z rachunku bankowego dłużnika, gdzie istnieją inne granice egzekucji, niż przy egzekucji wynagrodzenia za pracę. Ponadto, w żadnym wypadku bank nie musi weryfikować źródła przychodu na rachunek bankowy (o ile nie jest to świadczenie 500+). Wobec powyższego, po przekroczeniu kwoty wolnej od potrąceń, kwota stanowiąca nadwyżkę 75% minimalnego wynagrodzenia brutto, została w całości przekazana na konto kancelarii.
W tym przypadku komornik wykazał się sprytem. Znając ograniczenia, jakie pętają mu ręce w momencie dokonywania egzekucji z wynagrodzenia żołnierza, postanowił zamiast wynagrodzenia zająć konto bankowe.
Wiedząc, że żołnierz jest na misji i na jego rachunek bankowy spłynie większa kwota pieniędzy, zgodnie z prawem ją zajął pozostawiając ustawową kwotę wolną od komornika na koncie bankowym.
Rozwiązaniem dla żołnierza byłoby konto bankowe, którego nie znajdzie komornik.