Klauzula wykonalności – co to jest

Klauzula wykonalności – ten termin prawniczy budzi u dłużników strach i lęk. Czy uzasadniony? Nasz artykuł opowie Ci o klauzuli wykonalności w sposób tak prosty, że zawiły termin przestanie być dla Ciebie obcy. I raz na zawsze zapamiętasz co to jest klauzula wykonalności.

Jeśli czytasz ten artykuł posiadając czynne zajęcie komornicze, sprawdź koniecznie swoją własną klauzulę wykonalności. U ok. 40% dłużników komorniczych nakaz zapłaty jest możliwy do unieważnienia. Czy Ty też masz na to szansę? zbadaj to u jednego z naszych adwokatów. Wykonujemy te badania całkowicie bezpłatnie jako prawdopodobnie jedyna kancelaria w Polsce. Zgłoś się po pomoc i sprawdź, czy za chwilę komornik nie będzie zwracał Ci zabranych pieniędzy. A dług zostanie w całości umorzony.

Czym jest klauzula wykonalności?

Klauzula wykonalności to oficjalne potwierdzenie od sądu, że wyrok jest gotowy do realizacji. To jakby sąd mówił:

Popularne

Ile może zabrać komornik z konta i pensji w roku 2025. Zajęcie komornicze – kompendium wiedzy

Ten dokument to nie jest zwykła kartka papieru – to potężne narzędzie, które może zmusić dłużnika do zapłaty.

Klauzula natychmiastowej wykonalności

W niektórych przypadkach możemy mieć do czynienia z jeszcze bardziej rygorystyczną formą – klauzulą natychmiastowej wykonalności. Ta szczególna forma klauzuli sprawia, że wyrok staje się wykonalny natychmiast po jego wydaniu, bez konieczności oczekiwania na jego uprawomocnienie.

Jak działa klauzula natychmiastowej wykonalności w praktyce?

Wyobraź sobie sytuację: Anna zaciągnęła kredyt hipoteczny w banku na zakup mieszkania. Przez pierwsze dwa lata regularnie spłacała raty, ale potem straciła pracę i przestała płacić. Bank przez kilka miesięcy próbował negocjować z Anną, proponując różne rozwiązania, ale bez skutku.

W końcu bank zdecydował się skierować sprawę do sądu. Ze względu na jednoznaczne dowody (umowa kredytowa, historia niespłaconych rat) oraz fakt, że Anna nie podjęła żadnych kroków w celu rozwiązania problemu, sąd wydał wyrok na korzyść banku. Co więcej, ze względu na wysokość zadłużenia i ryzyko dalszego spadku wartości nieruchomości, sąd nadał wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności.

Co to oznacza dla banku?

1. Bank nie musi czekać na uprawomocnienie się wyroku (zwykle 14 dni).
2. Może natychmiast złożyć wniosek o nadanie klauzuli wykonalności.
3. Po otrzymaniu klauzuli, bank może od razu skierować sprawę do komornika.

Dla Anny (dłużnika) oznacza to, że:

1. Nie ma czasu na dobrowolne uregulowanie należności przed egzekucją.
2. Komornik może rozpocząć działania egzekucyjne niemal natychmiast po wydaniu wyroku.
3. Nawet jeśli Anna złoży apelację, nie wstrzyma to automatycznie egzekucji.
4. Anna może stanąć przed ryzykiem szybkiej utraty mieszkania, jeśli nie podejmie natychmiastowych działań.

Ten przykład pokazuje, jak klauzula natychmiastowej wykonalności może znacząco przyspieszyć proces odzyskiwania należności przez bank. Ale też jak może być dotkliwa dla dłużnika. Dla Anny oznacza to, że musi działać szybko. Negocjować z bankiem, szukać pomocy prawnej lub finansowej, aby uniknąć utraty mieszkania.

Jak działa klauzula wykonalności?

Wyobraź sobie, że klauzula wykonalności to klucz do twojego sejfu finansowego. Wierzyciel ma wyrok (sejf), ale bez klucza (klauzuli) nie może dostać się do środka (czyli do twoich pieniędzy). Dopiero gdy sąd nada klauzulę wykonalności, wyrok staje się “tytułem wykonawczym”.

Rygor natychmiastowej wykonalności

Szczególnie groźna dla dłużnika może być sytuacja, gdy sąd zdecyduje o nadaniu rygoru natychmiastowej wykonalności. W takim przypadku wierzyciel może rozpocząć egzekucję natychmiast po uzyskaniu wyroku, nawet jeśli nie jest on jeszcze prawomocny. Nadanie rygoru natychmiastowej wykonalności to poważna sprawa, która może drastycznie przyspieszyć cały proces egzekucyjny.

Proces uzyskania klauzuli wykonalności

Oto jak wygląda proces uzyskania klauzuli wykonalności krok po kroku:

1. Wierzyciel uzyskuje w e-sądzie nakaz zapłaty przeciwko tobie. Pamiętaj, że na tym etapie możesz się skutecznie bronić. Poprzez sprzeciw od nakazu zapłaty.
2. Wierzyciel składa wniosek do sądu o nadanie klauzuli wykonalności.
3. Sąd rozpatruje wniosek.
4. Sąd decyduje o nadaniu klauzuli. Jeśli wszystko jest w porządku, wierzyciel otrzymuje tytuł wykonawczy.
5. Wierzyciel może teraz skierować sprawę do komornika i rozpocząć egzekucję.

Przyspieszony proces w przypadku klauzuli natychmiastowej wykonalności

W przypadku klauzuli natychmiastowej wykonalności proces ten może być znacznie przyspieszony. Rygor natychmiastowej wykonalności sprawia, że wierzyciel może przejść do etapu egzekucji niemal natychmiast po uzyskaniu wyroku.

Różne formy klauzuli wykonalności

Klauzula wykonalności może przybierać różne formy w zależności od sytuacji.

Klauzula wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika

W takim przypadku, jeśli jesteś w związku małżeńskim, klauzula wykonalności może być rozszerzona na twoją drugą połówkę. Nie dzieje się to jednak automatycznie. Wierzyciel musi udowodnić, że dług powstał za zgodą małżonka lub że służył wspólnemu dobru małżonków.

Elektroniczny tytuł wykonawczy

W dobie cyfryzacji pojawił się również elektroniczny tytuł wykonawczy. Klauzula wykonalności może być nadana na taki elektroniczny dokument, co przyspiesza cały proces.

Warto wiedzieć, że w EPU klauzula jest nadawana z urzędu po uprawomocnieniu się nakazu zapłaty. Nie ma potrzeby składania wniosku o nadanie klauzuli wykonalności.

Klauzula wykonalności na rzecz lub przeciwko innej osobie

Może to mieć miejsce, gdy twój wierzyciel sprzedał swój dług komuś innemu. W takiej sytuacji klauzula wykonalności może być zmieniona, aby uwzględnić nowego wierzyciela.

Klauzula wykonalności w Europejskim Tytule Egzekucyjnym

To narzędzie pozwala na egzekucję wyroku w całej Unii Europejskiej. Oznacza to, że nawet jeśli zmienisz kraj zamieszkania, wyrok może cię “dogonić”.

Jak bronić się przed klauzulą wykonalności?

Wiedza o klauzuli wykonalności, w tym o rygorze natychmiastowej wykonalności, jest kluczowa dla ochrony twoich interesów. Oto kilka wskazówek, które mogą ci pomóc:

1. Nie ignoruj pism sądowych! Nawet jeśli sprawa wydaje się beznadziejna, zawsze warto się bronić. Kluczem jest tzw. dobry adwokat od długów.
2. Negocjuj z wierzycielem. Czasem lepiej dogadać się i ustalić plan spłaty, niż czekać na egzekucję komorniczą. Tutaj z pomocą przyjdzie Ci zawodowy negocjator – sprawdź w jaki sposób wynająć pełnomocnika do negocjacji np. z firmami windykacyjnymi.
3. Sprawdź, czy twój dług się nie przedawnił. Klauzula wykonalności ma swój termin ważności.
4. Jeśli klauzula wykonalności została nadana na cały wyrok, a ty spłaciłeś już część długu, możesz wnioskować o ograniczenie klauzuli wykonalności.
5. Pamiętaj o swoich prawach podczas egzekucji komorniczej. Komornik nie może zabrać wszystkiego – są rzeczy i kwoty chronione przed egzekucją. Zobacz, ile komornik może zabrać z konta i wynagrodzenia za pracę.

Powyższe postanowienie e-sądu o nadanie klauzuli wykonalności było możliwe, gdyż dłużnik nie złożył sprzeciwu od nakazu zapłaty. Gdyby to zrobił, zamiast nadania klauzuli sąd wydałby postanowienie o umorzeniu postępowania.

Jeśli masz długi, wierzycieli i zagrożenie sądem – sprawdź jak bronić się przed klauzulą wykonalności. A gdy jest już za późno na obronę, zobacz co możesz zrobić, aby umorzyć egzekucję komorniczą.

Podstawa prawna

Klauzula wykonalności jest regulowana przez Kodeks postępowania cywilnego. Zgodnie z art. 776, tytułom egzekucyjnym pochodzącym od sądu nadaje się klauzulę wykonalności. Natomiast art. 777 określa, co stanowi tytuł egzekucyjny.

Art. 781 § 1 stanowi, że

Tytułowi egzekucyjnemu pochodzącemu od sądu nadaje klauzulę wykonalności sąd pierwszej instancji, w którym sprawa się toczyła lub toczy. Sąd drugiej instancji nadaje klauzulę, dopóki akta sprawy w sądzie tym się znajdują; nie dotyczy to jednak Sądu Najwyższego.

Podsumowanie

Klauzula wykonalności, szczególnie w formie klauzuli natychmiastowej wykonalności, to poważne narzędzie prawne. Choć może budzić obawy, pamiętaj, że wiedza o niej daje ci moc do obrony swoich praw. W tym do negocjacji z wierzycielem i do szukania rozwiązań w ramach pomocy zadłużonym.

Pamiętaj, że zawsze jest jakieś wyjście. Nawet jeśli klauzula wykonalności już została nadana, nadal masz opcje. Możesz negocjować, szukać pomocy prawnej, starać się o rozłożenie długu na raty. Najważniejsze to nie poddawać się i aktywnie szukać rozwiązań.

Klauzula wykonalności może wydawać się groźna, ale pamiętaj – to ty jesteś głównym bohaterem swojej finansowej historii. I to ty masz moc, aby zmienić jej zakończenie. Twoja finansowa przyszłość jest w twoich rękach!

Często zadawane pytania (FAQ)

1. Czy klauzula wykonalności oznacza, że komornik może od razu zająć mój majątek?

Nie, klauzula wykonalności daje wierzycielowi prawo do rozpoczęcia egzekucji, ale sam proces egzekucji ma swoje zasady i ograniczenia. Masz prawo do obrony swoich interesów na każdym etapie postępowania.

2. Czym różni się klauzula natychmiastowej wykonalności od zwykłej klauzuli wykonalności?

Klauzula natychmiastowej wykonalności pozwala na rozpoczęcie egzekucji natychmiast po wydaniu wyroku, nawet jeśli nie jest on jeszcze prawomocny. Zwykła klauzula wykonalności wymaga, aby wyrok był prawomocny.

3. Co jeśli nie stać mnie na spłatę całego długu od razu?

Możesz negocjować z wierzycielem rozłożenie długu na raty. Nawet jeśli klauzula wykonalności została już nadana, wciąż możesz próbować dogadać się z wierzycielem. Lub wnioskować do sądu o rozłożenie należności na raty.

4. Czy nadanie rygoru natychmiastowej wykonalności zawsze oznacza, że nie mam już żadnych możliwości obrony?

Nie, nawet w przypadku nadania rygoru natychmiastowej wykonalności masz prawo do obrony. Możesz na przykład złożyć zażalenie na postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności lub starać się o wstrzymanie wykonalności wyroku.

Czym właściwie jest klauzula wykonalności i dlaczego jej brak uniemożliwia wierzycielowi dochodzenia zasądzonej należności? Otóż klauzula wykonalności stanowi urzędowe zezwolenie sądu, które jest niezbędne, by konkretne orzeczenie mogło zostać skierowane do egzekucji komorniczej.

Klauzula wykonalności innym językiem

Zgodnie z obietnicą opisaliśmy w sposób zrozumiały (mamy nadzieję) czym jest klauzula wykonalności. Ale ponieważ wiemy, że wśród czytelników są osoby wymagające fachowej wiedzy – oto druga część artykułu. Tym razem zmieniamy język na niezrozumiały dla większości. Ale za to taki, jakiego pragną czytelnicy wymagający fachowości.

Tytuł wykonawczy

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, podstawą prowadzenia egzekucji przez komornika, jest tytuł wykonawczy. Tytułem wykonawczym jest zaś tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności (art. 776 k.p.c.). Brak tytułu wykonawczego uniemożliwia komornikowi podjęcia przeciwko dłużnikowi jakichkolwiek czynności. Co więcej, przepisy wymagają przedstawienia komornikowi oryginału tytułu wykonawczego.

Uwaga: Bardzo ważne. Egzekucja wszczęta na podstawie wniosku, do którego nie dołączono tytułu wykonawczego lub dołączono tylko jego odwzorowanie (wypis, wyciąg, kopię, kserokopię, reprodukcję), jest egzekucją bezpodstawną i podlega umorzeniu (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 czerwca 1996 r., III CZP 61/96)

Powyższe oznacza, że możliwym do wykonania przez komornika jest tylko takie orzeczenie, które:

1. stanowi tytuł egzekucyjny;
2. nadaje się do wykonania;
3. jest prawomocne lub natychmiast wykonalne;
4. posiada klauzulę wykonalności.

Zatem po kolei

Tytuł egzekucyjny

Jeśli chodzi o pierwszy punkt naszej listy pełen katalog orzeczeń, które stanowią tytuł egzekucyjny, ustawodawca określił w art. 777 k.p.c. Na potrzeby niniejszego artykuły wystarczy powiedzieć, że są to m.in. prawomocne lub natychmiast wykonalne orzeczenia wydane przez sędziego (np. wyrok, ugoda), referendarza sądowego (nakaz zapłaty), a także akty notarialne, w którym dłużnicy poddali się egzekucji.

Wykonalność orzeczenia – orzeczenie nadaje się do wykonania

Co zaś tyczy się „wykonalności orzeczeń”, to należy pamiętać, że tytuł egzekucyjny bezwzględnie powinien zawierać obowiązek konkretnego świadczenia. Przez dłużnika na rzecz wierzyciela.

Nie nadają się zaś do egzekucji orzeczenia, które np. nie nakładają na pozwanego obowiązku świadczenia, a mają np. charakter ustalający. Przykładem tu może być wyrok ustalający ojcostwo.

Prawomocne orzeczenie

Trzeci punkt naszej listy mówi o tym, że orzeczenie musi być prawomocne lub natychmiast wykonalne. Jeżeli wierzyciel jest w posiadaniu tytułu egzekucyjnego, który nadaje się do egzekucji, to następnym krokiem winno być jego uprawomocnienie się.

Orzeczenie staje się prawomocne m.in. wtedy, gdy w ustawowym terminie nie zostało zaskarżone. Prawomocne są również te orzeczenia, które z mocy ustawy są niezaskarżalne (np. wyrok sądu drugiej instancji).

Co do zasady, prawomocność orzeczeń jest stwierdzana przez sąd osobnym postanowieniem i to na wniosek powoda (art. 364 k.p.c.). I tutaj ważna uwaga – orzeczenia podlegające wykonaniu w drodze postępowania egzekucyjnego mogą, lecz nie muszą mieć stwierdzonej prawomocności. Wystarczy więc, że wierzyciel odczeka wyznaczony orzeczeniem termin. I po jego upływie (gdy na jego rachunku bankowym nie znajdzie się zasądzona kwota) będzie mógł wystąpić do sądu o nadanie klauzuli wykonalności.

To sąd z urzędu zbada, czy na wydane orzeczenie wpłynął jakiś środek zaskarżenia (np. apelacja, sprzeciw od nakazu zapłaty).

Orzeczenia wykonywane natychmiast

Istnieją również sytuacje, gdy wydane orzeczenia są prawomocne natychmiast po ich wydaniu (tj. posiadają rygor natychmiastowej wykonalności). W tej sytuacji wierzyciel będzie mógł domagać się egzekucji roszczenia, które zostało określone w nieprawomocnym orzeczeniu. Sąd powinien zamieścić informację o ww. rygorze w sentencji wyroku. Rygor natychmiastowej wykonalności nadawany jest z urzędu w następujących sytuacjach:

• mamy do czynienia z wyrokiem zasądzającym alimenty (rygor natychmiastowej wykonalności nadawany jest z urzędu co do rat należnych po wniesieniu powództwa a w stosunku do rat zaległych, na okres nie dłuższy niż 3 miesiące);
• zasądzane jest roszczenie uznane przez pozwanego;
• wyrok, który uwzględnia powództwo, jest zaoczny;
• wyrok z zakresu prawa pracy zasądzający należności pracownika (rygor natychmiastowej wykonalności nadawany jest w części, nie przekraczającej pełnego jednomiesięcznego wynagrodzenia pracownik).

Sąd może również nadać wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności na wniosek powoda również w sytuacji, gdyby opóźnienie związane z uprawomocnieniem:

• uniemożliwiało lub
• znacznie utrudniało wykonanie wyroku albo
• narażało powoda na szkodę.

Klauzula wykonalności

Przejdźmy do sedna tego artykułu. Gdy już orzeczenie będzie prawomocne, wierzyciel jest uprawniony do wystąpienia o nadanie klauzuli wykonalności. Może on żądać nadania klauzuli wykonalności w całości (w przypadku gdy dłużnik nie zapłacił mu żądanej kwoty), lub w części orzeczenia (gdy po jego otrzymaniu dłużnik, chociażby częściowo spełnił zasądzone roszczenie).

W treści klauzuli wykonalności wskazuje się, że przedmiotowy tytuł uprawnia do egzekucji w całości czy też w określonym zakresie. Pełna treść klauzuli wykonalności i inne wymogi jej dotyczące znajdują się w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 6 sierpnia 2014 r. w sprawie określenia brzmienia klauzuli wykonalności (Dz.U. 2014 poz. 1092).

Zasadą jest, że klauzulę wykonalności nadaje tytułowi egzekucyjnemu sąd pierwszej instancji. Sąd drugiej instancji nadaje klauzulę tylko wtedy, gdy akta sprawy znajdują się w tym sądzie.

W treści klauzuli wykonalności wskazuje się również w zależności od sytuacji i formy prawnej uczestników postępowania: PESEL lub NIP bądź też KRS dłużnika oraz wierzyciela.

Jak szybko nadawana jest klauzula wykonalności?

Sąd nadaje klauzulę wykonalności na posiedzeniu niejawnym. W teorii sędzia/referendarz ma na dokonanie właściwej czynności zaledwie 3 dni od daty złożenia stosownego wniosku. Termin ten jest jednak terminem instrukcyjnym, wobec czego w przypadku jego uchybienia i nadania klauzuli np. po 10 dniach, nie stanowi to przeszkody w wykonaniu orzeczenia (klauzula jest nadal ważna!).

W sytuacji, gdyby sąd wyjątkowo się ociągał z nadaniem klauzuli, informujemy, że możliwe jest złożenie skargi na przewlekłość postępowania.

Na koniec przypominamy, że serwis mamdlugi.pl proponuje możliwości skorzystania z profesjonalnej usługi polegającej na sporządzaniu pism procesowych do sądów i komorników. W sytuacji, gdy pojawiają się u Państwa różne wątpliwości, prosimy o kontakt – chętnie pomożemy!