Krajowy Rejestr Zadłużonych z pewnością będzie latami mylony z KRD (Krajowy Rejestr Długów) ze względu na podobieństwo nazwy. Czas przyszły jest użyty nieprzypadkowo. KRZ dopiero będzie mylony, gdyż Krajowy Rejestr Zadłużonych rodzi się w bólach. Jakie długi i jakie dane znajdziemy w KRZ?
Niniejszy artykuł to jedynie wprowadzenie do tematu jakim jest Krajowy Rejestr Zadłużonych (KRZ). Zarysuję jedynie, jakie informacje mogą się w nim znaleźć. Na szczegółowe analizy przyjdzie czas, gdy wreszcie zacznie on działać.
Co to jest Krajowy Rejestr Zadłużonych
Najkrócej mówiąc, to nowy rejestr dłużników. KRZ w praktyce rozminie się z wyobrażeniami wielu osób i nagłówków prasowych. Gdybyśmy na nich się skupili, można by spodziewać się jakiegoś super rejestru dłużników, na dodatek pod kontrolą Państwa. W praktyce będzie to kolejny rejestr dostępny on-line, zawierający specyficzne rodzaje długów. I na wielkich słowach zapewne się skończy.
Aby przyjrzeć się rejestrowi KRZ bliżej, zejdźmy do podstaw, a jak niektórzy pewnie to określą – jądra ciemności. Polskie ustawodawstwo bowiem do najklarowniejszych nie należy.
Tak oto 6 grudnia 2018 r. nasz ustawodawca wyprodukował ustawę o Krajowym Rejestrze Zadłużonych. Od tej pory wiele się słyszało, ale niewiele konkretnego. Co istotne rejestr ma być jawny, a dostęp do niego powszechny. Ustawa o KRZ przewiduje bowiem, że każdy ma prawo zapoznać się z danymi ujawnionymi w tym rejestrze oraz danymi objętymi treścią obwieszczeń za pośrednictwem sieci Internet.
Do kogo należy KRZ?
Najogólniej mówiąc – KRZ administruje ministerstwo, czyli Państwo Polskie. A jak to ujmuje ustawa:
Minister Sprawiedliwości prowadzi w systemie teleinformatycznym Krajowy Rejestr Zadłużonych (…)
Krajowy Rejestr Zadłużonych i wpisy o długach
Skoro już wiemy, co to jest Krajowy Rejestr Zadłużonych, zastanówmy się kto, kiedy i na ile może trafić do zestawienia sporządzanego pod egidą Ministerstwa Sprawiedliwości.
Kto może trafić do KRZ?
Można powiedzieć, ze do rejestru może trafić niemal każdy:
- osoby fizyczne,
- osoby prawne,
- jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną.
Długi, za które zostaniesz wpisany do Krajowego Rejestru Zadłużonych
Wpisy w KRZ niekoniecznie można postrzegać jako wpisy o długach (no może poza alimentacyjnymi). Bowiem w zależności od tego, kogo dotyczą wpisy w Krajowym Rejestrze Zadłużonych, mogą to być wpisy o:
- prowadzonym postępowaniu restrukturyzacyjnym,
- postępowaniu upadłościowym lub wtórnym postępowaniu upadłościowym,
- prawomocnym orzeczeniu zakazu,
- uznaniu orzeczenia o wszczęciu zagranicznego postępowania upadłościowego,
- umorzeniu postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez komornika sądowego,
- umorzeniu postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez Urząd Skarbowy albo Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS)
- toczącej się egzekucji świadczeń alimentacyjnych.
Jakie informacje o dłużniku udostępni Krajowy Rejestr Zadłużonych
W kontekście jawności i powszechności dostępu do rejestru wiele emocji budzi to, jakie dane będą tam ujawniane. A lista jest imponująca, dla przykładu:
- imię i nazwisko albo nazwa,
- miejsce zamieszkania albo siedziba,
- numer PESEL albo numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku ich braku – inne dane umożliwiające jednoznaczną identyfikację dłużnika,
- informacja o postępowaniu upadłościowym,
- nazwa sądu prowadzącego postępowanie,
- sygnatura akt sprawy,
- informacja o składzie i stanie masy upadłości,
- informacja o uznaniu orzeczenia o wszczęciu zagranicznego postępowania upadłościowego,
W sumie ustawa przewiduje kilkadziesiąt pozycji, w zależności od tego, jakiego długu, jakiego postępowania i kogo dotyczy wpis. Pełną listę znajdziesz w samej ustawie. Skoro informacji jest sporo, to rodzi się kolejne pytanie.
Jak długo widnieje wpis w KRZ?
Generalnie zasada ma być taka, że wpis zniknie automatycznie po upływie 10 lat od dnia prawomocnego zakończenia lub umorzenia postępowania, którego dotyczy.
To pokrywałoby się z kolei z czasem, przez jaki informacja o ogłoszeniu upadłości, wykazywana jest w rejestrze BIK (Biuro Informacji Kredytowej). Tu, w omawianym akcie prawnym, pojawia się nam magiczna formułka „chyba że ustawa stanowi inaczej”. Pozwala ona popuścić parlamentarzystom wodze fantazji i kreatywności; kto, za co i ile. Znowu można by pisać doktorat i będzie problem z interpretacją. Bowiem finalnie wpis w KRZ może widnieć 3 – 10 lat.
KRZ i nieprawidłowe wpisy
Jeśli wpis w KRZ zawiera dane, które niekoniecznie odpowiadają rzeczywistości wówczas, z urzędu lub na wniosek dłużnika, wpisy usuwa lub zmienia:
- Komornik,
- Szef KAS (Krajowej Administracji Skarbowej),
- właściwy naczelnik urzędu skarbowego,
- właściwy dyrektor oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych,
- sąd.
Czy po tym okresie Krajowy Rejestr Zadłużonych zostanie wyczyszczony z Twoich danych? Otóż nie do końca. Zastosowano bowiem rozwiązanie znane z BIK-u, które nazywa się sekcją statystyczną. Zatem zgromadzone w rejestrze dane mogą być, po pozbawieniu tych danych cech identyfikujących osobę, udostępniane i wykorzystywane do badań naukowych, a także do celów statystycznych. Jak podsumowuje ustawa, „udostępnione dane można wykorzystać wyłącznie zgodnie z przeznaczeniem, dla którego zostały udostępnione”.
Kto może wpisać dłużnika do Krajowego Rejestru Zadłużonych?
Zapewne ostatecznie będą mogły dokonać tego wszystkie już wymienione instytucje, chociaż dostęp do wprowadzania danych mają uzyskać również; adwokaci, radcy prawni czy prawnicy zagraniczni.
Jeden akapit o pieniądzach
Odejdźmy na chwilę od długów i odpowiedzmy sobie, kto za to wszystko zapłaci. Można by powiedzieć: Państwo, a skoro Państwo to my wszyscy. Ile? Skromne kilkadziesiąt milionów polskich złotych. Sama ustawa zakłada, że na jej realizację, czyli wdrożenie i utrzymanie, w latach 2021–2030 pójdzie maksymalnie 72,12 mln zł. Z czego 3.66 mln zł już w tym roku.
Coś odchodzi, coś przychodzi
„Likwiduje się Centralny Rejestr Restrukturyzacji i Upadłości”. To jedno zdanie z ustawy mówi nam, że Krajowy Rejestr Zadłużonych po prostu zastąpi jakiś inny rejestr. Szkoda, że nie myśli się o oszczędnościach i nie wykorzystano okazji do redukcji różnych bytów, np. przez włączenie do KRZ informacji z Rejestru Należności Publicznoprawnych.
źródło: Ustawa z dnia 6 grudnia 2018 r. o Krajowym Rejestrze Zadłużonych (Dz.U. 2019 poz. 55)