Wykaz majątku to narzędzie w rękach komornika, z którym dłużnicy zderzają się dosyć nagle. A zderzenie to jest dla nich szokujące i niepokojące. Okazuje się bowiem, że to nie komornik szuka majątku dłużnika, ale zrzuca na dłużnika obowiązek wyłożenia jak na tacy wykazu swojego majątku. Aktualnego i właśnie upłynnionego.
Nasza Czytelniczka nadesłała do nas następujące pytanie:
„Wraz ze wszczęciem postępowania egzekucyjnego otrzymałam formularz „wykazu majątku”, wraz ze zobowiązaniem do złożenia w kancelarii tego dokumentu w terminie 7 dni pod rygorem grzywny. Czy jestem zobowiązana do udzielenia komornikowi takiej odpowiedzi?”
Wykaz majątku w teorii wczoraj i dziś
Bardzo często odpowiadając na pytania naszych czytelników, informujemy o różnicach w tym, jak powinno być, a jak w praktyce jest. Nie inaczej będzie też dzisiaj.
Na wstępie należy przypomnieć, że instytucja „wykazu majątku” weszła do polskiego porządku prawnego z dniem 08.09.2016 r. Aktualna wersja przepisu weszła w życie 01.01.2019 r. Zgodnie z pierwotnym brzmieniem, dłużnik musiał złożyć wykaz majątku przed komornikiem pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia. Wzywając dłużnika do złożenia wykazu majątku, komornik uprzedzał go o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia. Pouczał również, że w razie niezłożenia wykazu majątku wierzyciel może zlecić komornikowi poszukiwanie majątku.
Aktualnie zaś, dłużnik nie musi składać wykazu majątku bezpośrednio w kancelarii, ale może zostać wezwany do nadesłania stosownego pisma pocztą.
W wezwaniu komornik zobowiązany jest uprzedzić dłużnika o możliwości odpowiedzialności karnej w przypadku złożenie fałszywego oświadczenia. Dotyczy to sytuacji, gdyby stan faktyczny okazał się inny niż zadeklarowany przez dłużnika. Na przykład wbrew pisemnemu oświadczeniu, dłużnik był właścicielem nieruchomości.
Ponadto w wezwaniu musi istnieć pouczenie, że w sytuacji braku złożenia wykazu majątku, wierzyciel jest uprawniony do zlecenia komornikowi poszukiwanie majątku dłużnika. Sankcja w tym przypadku polega na podwyższeniu kosztów postępowania o 100 zł. Nie należy jednak oczekiwać, że egzekutor będzie się mocniej starał odzyskać dług.
Wykaz majątku w praktyce
Przechodząc do meritum pytania, komornik jest uprawniony do udzielenia grzywny dłużnikowi. Zarówno, gdy ten:
- bez usprawiedliwionej przyczyny nie złoży wykazu majątku wraz z oświadczeniem o jego prawdziwości i zupełności,
- oraz gdy nie udzieli odpowiedzi na zadane mu pytanie.
Pytanie zasadnicze: czy komornicy w każdym przypadku udzielają grzywny?
Na to pytanie należy odpowiedzieć przecząco. Komornicy raczej starają się ograniczać udzielanie grzywien za niezłożony wykaz majątku. Po pierwsze – nie mają na to czasu. A po drugie, zazwyczaj dłużnik zmuszony do złożenia wykazu i tak nie posiada żadnego majątku. W rozmowie z komornikami (w trakcie przygotowywania niniejszego artykułu) ustaliłem, że większość grzywien dotyczy dwóch kategorii dłużników:
- prezesów spółek,
- tych dłużników, gdzie na nakładanie sankcji bezpośrednio naciska wierzyciel (grozi komornikowi skargą).
Pamiętać należy, że udzielenie grzywny rodzi również dla dłużnika nowe konsekwencje. W sytuacji niezłożenia wykazu majątku po ukaraniu go grzywną, komornik właściwości ogólnej dłużnika, na wniosek wierzyciela, może złożyć do sądu wniosek o nakazanie przymusowego doprowadzenia dłużnika w celu złożenia wykazu majątku wraz z oświadczeniem o jego prawdziwości i zupełności (art. 8011 § 3 k.p.c.).
W sytuacji zaś, gdy naszą sprawę prowadzi komornik spoza rewiru, a wierzyciel złoży taki wniosek, uważa się, że stanowi to polecenie przekazania sprawy do komornika miejscowo właściwego (art. 8011 § 3 k.p.c.).
Reasumując, w Pani konkretnej sytuacji szansę, że komornik udzieli Pani grzywnę, uważam za niewielką. Jednak nie mógłbym dać gwarancji, że tak w istocie będzie.