Gdy już o tym z nimi rozmawiamy, warto wiedzieć co myślą dzieci o pieniądzach. Czym dla młodych i najmłodszych pokoleń jest pieniądz, do czego służy lub służyć może.
Pieniądz – towar uznany w wyniku ogólnej zgody jako środek wymiany gospodarczej, w którym są wyrażone ceny i wartości wszystkich innych towarów. Jako waluta krąży anonimowo od osoby do osoby i pomiędzy krajami.
Co wiedzą dzieci o pieniądzach?
Pieniądze to nieodłączna część współczesnego życia i nie tylko – od wieków ludzie za coś płacą lub komuś płacą. Najpierw wymieniali się prosiakami, krowami lub córkami (w zależności od upodobań), a potem zeszli pod ziemię, aby wydobyć z niej surowce takie jak złoto, srebro i inne kruszce, które uznali za godne i wystarczająco błyszczące, aby uczynić je walutą i jednocześnie zapoczątkować wielką erę monetaryzacji.
Do czego służą pieniądze?
W ten sposób narodziło się coś, co już zawsze będzie częścią tego świata – kasa może być wieloma rzeczami, może ratować życie, ratować narody, gdy kogoś sprytnie się przekupi, ale przede wszystkim zapewnia byt i egzystencję. Zaznaczę, że nie chodzi o luksusy, nie chodzi nawet o egzystencję na poziomie, chodzi o możliwość zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych za pomocą pieniądza. Powiadacie, że starożytne cywilizacje z pieniędzy jako takich nie korzystały i wypowiadacie się tak, myśląc właśnie o tych najbiedniejszych ludziach, którzy byli tak ubodzy i tak nisko położeni społecznie, że nie mogli zaspokoić tej najmniejszej potrzeby zapełnienia żołądka i umierali z głodu. Po to właśnie potrzebne są nam pieniądze.
Pieniądz zdobi człowieka?
Wszyscy sądzimy, że gdy ktoś ma ich dużo, to jest z pewnością poważany i sławny, że sięga gwiazd – a nawet jeśli nie, to one zastąpią mu wszystko. Cóż, szczęścia one nie dają – ale na pewno pomagają. Pomagają, a raczej umożliwiają zadbać o te ludzkie, przyziemne sprawy, bez których nigdy byśmy nie istnieli. Cała ludzkość ma o nich różne zdania w różnych kwestiach, bo każdy szerzej rozpowszechniany towar ma więcej aspektów, a każdy lepiej znany aspekt budzi coraz więcej tematów do rozmów. A jak wiemy, wszędzie i o każdej porze znajdzie się jakiś niezbyt inteligentny cudak, który uczyni sprawę kontrowersyjną.
Od zarania dziejów pieniądze motają głowami władców, zwabiają ludy, kłócą rodziny, nawet najzażylsze sojusze potrafią zetrzeć w proch i robią to tak, że nikt nie wie o co chodzi. A jak seniorzy na ławkach w parku głoszą, tam, gdzie nie wiadomo o co chodzi, zawsze chodzi o pieniądze.
Pieniądz ciągle się zmienia
Gdy zapytamy dzieci o pieniądze, to od razu spostrzeżemy, jak w ciągu pokolenia zmieniło się rozumienie tego, czym on jest. Nasza niezawodna, dorastająca konsultantka pisze o pieniądzu jako o towarze. A przecież w gruncie rzeczy nie tym on jest. Z drugiej strony, w czasach, gdy można handlować pieniądzem czy nawet jego brakiem (długiem). już nic nie jest takie oczywiste.
Budowanie bezgranicznego zaufania do pieniądza jako trwałej wartości i wpajanie tej równości (pieniądz = towar), może być w przyszłości dla wielu źródłem kłopotów.
Towar czy pieniądz, a może to i to?
Gdybym miał najprościej wytłumaczyć, czym się różni towar od pieniądza, poprosiłbym Was, abyście wyobrazili sobie kurę. Tak, taką zwykłą grzebiącą w ziemi za robakami. Taką kurę możesz wymienić na pieniądze. Gdy jednak, z jakiegokolwiek powodu, pieniądz straci na wartości, objawi się pełnia zalet domowego ptaka. Kura zniesie Ci jajko czy ostatecznie sama wyląduje w garnku – pieniądz nie da Ci takich możliwości. Kurę wymienisz na młotek, nawet wtedy, gdy nikt nie będzie chciał pieniędzy.
Nie na darmo ukuto różne pojęcia do określenia takich wymian. Wymianę kura – pieniądz nazwiemy sprzedażą, a kury na młotek barterem. Barter to właśnie wymiana towaru za towar.
Który pieniądz lepszy?
Osobną sprawą jest to, że dla różnych pokoleń pieniądz to nie tylko różne definicje, ale również odmienny byt. Dla starszych będzie to raczej moneta i banknot, który można poczuć pod palcami, dla młodych to, coraz częściej, tylko pojęcie. Jak bardzo w praktyce różne to są rzeczy, uwidacznia się znowu w sytuacjach kryzysowych. Gdy ktoś może z kieszeni wyjąć pomięty banknot, a ktoś inny w tym czasie może jedynie błagalnie patrzeć na bankomat. Błagalnie, gdyż na jego ekraniku miga „bankomat chwilowo nieczynny”.
Czy oznacza to, że któreś podejście jest lepsze? Co powinny myśleć dzieci o pieniądzach? Raczej stwierdziłbym, że to kolejny dowód, że trzeba umieć znaleźć złoty środek. Dzięki pieniądzowi wirtualnemu można szybko wzbić się pod chmury. Aby jednak był to lot bezpieczny, warto mieć również azyl, zbudowany z realnych pieniędzy czy wartości, aby czasem przetrwać sztorm.
W tym względzie warto uczyć się od bogatych, którzy jak łatwo zauważyć nie koncentrują się na płowieniu się w gotówce. A tym obserwacjom i budowaniu nawyków może służyć również zabawa. Warto zatem przyjrzeć się zabawom i grom, które edukują nasze dzieci.
