Jak sprawdzić prawomocność wyroku

Wiedza o tym, jak sprawdzić prawomocność wyroku, przyda się między innymi w sytuacji, gdy mamy zamiar odwołać od jakiegoś orzeczenia sądu.

Szukając informacji w Internecie dotyczących prawomocności, zapewne spotkaliście się Państwo z pojęciem „prawomocność formalna” oraz „prawomocność materialna”. My bynajmniej nie zamierzamy nikogo zanudzać teoretycznymi rozważaniami. Dlatego przed przejściem do meritum naszego artykułu, w prostych słowach chcemy naszym czytelnikom wyjaśnić

czym jest prawomocność wyroku

Najkrócej rzecz ujmując jest to sytuacja, w której od orzeczenia (nakaz zapłaty/wyrok) nie można się już odwołać za pomocą zwyczajnych środków zaskarżenia.

Zwyczajne środki zaskarżenia

Jeśli brzmi to zbyt zawile, to w praktyce są to:

• apelacja od wyroku,
• sprzeciw od wyroku zaocznego,
• sprzeciw od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym,
• zarzuty od nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym,
• sprzeciw od europejskiego nakazu zapłaty,
• sprzeciw od nakazu zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym (EPU).

Kiedy mamy do czynienia z prawomocnością wyroku

Z prawomocnością wyroku mamy do czynienia w następujących przypadkach:

1. od orzeczenia nie przysługuje żaden zwyczajny środek zaskarżenia (np. od orzeczenia sądu odwoławczego nie przysługuje już apelacja);
2. strona nie wykorzystała przysługującego jej środka zaskarżenia (nie wysłano sprzeciwu lub apelacji w terminie 14 dni);
3. środek zaskarżenia został prawomocnie odrzucony (np. w przypadku nieuzupełnienia braków formalnych, bądź nieopłacenia apelacji);
4. strona zrzekła się prawa do wniesienia środka zaskarżenia (sytuacja taka jest możliwa w postępowaniu uproszczonym, gdzie strona obecna na posiedzeniu, może złożyć wniosek do protokołu o zrzeczeniu się prawa do apelacji).

Odnosząc się do punktu b), należy w tym miejscu podkreślić, że orzeczenie staje się prawomocne, w sytuacji gdy doszło do upływu terminu do wniesienia środka zaskarżenia zarówno dla powoda jak i pozwanego. Z uwagi na okoliczność, że bieg terminu może się rozpoczynać dla obu stron w różnych datach (np. w zależności od daty odebrania korespondencji) orzeczenie staje się prawomocne z chwilą upływu terminu dla strony, dla której termin wniesienia środka zaskarżenia upływa później.

Informacja o prawomocności orzeczenia, jest istotna zarówno dla powoda, jak i dla pozwanego. Po uzyskaniu przez nakaz/wyrok prawomocności, wierzyciel może złożyć wniosek do sądu o nadanie klauzuli wykonalności. Następnie po uzyskaniu tytułu wykonawczego zażądać u komornika wszczęcia egzekucji. Dla pozwanego jest to wiedza o tyle istotna, że brak prawomocności wyroku to teoretycznie możliwość na złożenie środka zaskarżenia. Wiedząc, że nakaz jest prawomocny, pozwany ma jeszcze trochę czasu, aby zastanowić się nad strategią obrony swojego majątku przed zakusami wierzyciela i komornika.

Zatem jak sprawdzić prawomocność wyroku?

Przechodząc do meritum naszych rozważań, odpowiadając na zadane wyżej pytania, mamy następujące wyjścia:

1. Telefon do biura podawczego sądu – jest to forma preferowana, szczególnie w dzisiejszych, naznaczonych pandemią czasach. Posiadając sygnaturę sprawy oraz informację o stronach postępowania, możemy wykonać połączenie do Biura Obsługi Interesantów, gdzie upoważniony pracownik poinformuje nas o ewentualnej prawomocności orzeczenia. Co warto zaznaczyć, niektóre sądy (np. Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy) z uwagi na znaczną ilość połączeń, ograniczają udzielanie informacji do 5 spraw na jedną rozmowę.
2. Wystosowanie pisma do sądu z prośbą o udzielenie informacji co do prawomocności orzeczenia. Ważne, aby w piśmie wskazać sąd do którego składamy wniosek, oznaczenie stron postępowania, sygnatura sprawy, oznaczenie rodzaju pisma, nasze żądanie oraz podpis.
   
   Przykład pisma do sądu

   Działając w imieniu własnym, wnoszę o udzielenie informacji, czy nakaz zapłaty z dnia 12.04.2021 r. wydany przez Sąd Rejonowy Wydział XVIII Gospodarczy sygn. akt XVIII Gnc 1333/21 jest prawomocny. W przypadku zaistnienia prawomocności, wnoszę o pisemne poinformowanie o dacie stwierdzenia prawomocności oraz czy został już przez Powoda złożony wniosek o nadanie klauzuli wykonalności”.
3. Wizyta w Biurze Obsługi Interesantów – należy pamiętać o aktualnych obostrzeniach. W niektórych sądach kontakt z pracownikami został istotnie ograniczony lub też wyeliminowany.
4. Jeżeli korzystamy z usług pełnomocnika profesjonalnego, pamiętać należy, że posiada on dostęp do dedykowanego radcom i adwokatom portalu, gdzie w prosty sposób mogą oni sprawdzić prawomocność wyroku.

Prawomocny nakaz zapłaty

Trochę inaczej mają się sprawy w sytuacji, gdy w grę wchodzą długi. W tym przypadku najczęściej prawomocność wyroku dla większości oznacza prawomocny nakaz zapłaty wydany w uproszczonym postępowaniu upominawczym. Zatem taki nakaz zapłaty, który umożliwia wierzycielowi doprowadzenie do wszczęcia egzekucji komorniczej. Aby śledzić nakazy zapłaty wystarczy otworzyć konto użytkownika:

1. W e-sądzie – większość wierzycieli w pierwszej kolejności składa pozew właśnie w e-sądzie. Tutaj sprawdzimy nie tylko sprawdzimy czy nakaz zapłaty jest prawomocny, ale czy w ogóle wierzyciel o niego wystąpił.
2. W sądzie rejonowym – każdy może utworzyć konto w portalach poszczególnych Sądów Rejonowych. Pełnią one podobne funkcje jak portal e-sądu.

Wystarczy zatem działać z wyprzedzeniem, zwłaszcza że rejestracja i użytkowanie obu portali jest darmowe.