Ukrywanie majątku przed Komornikiem – jak to zrobić i czy ma sens?

W obliczu grożącej egzekucji komorniczej, myśl o ukryciu lub „przepisaniu” majątku może wydawać się kuszącym rozwiązaniem. Dłużnicy, działając w odruchu obrony, często rozważają zawarcie umów pozornych, darowizn czy sprzedaży na rzecz rodziny. Czy jest to jednak skuteczny i bezpieczny sposób na ochronę dobytku? Jakie są realne konsekwencje prawne i karne takich działań? Ten artykuł odpowiada na te pytania w sposób wyczerpujący i jednocześnie językiem zrozumiałym dla każdego dłużnika.

Wyzbywanie się majątku w celu uniknięcia egzekucji komorniczej

„Mam następujący problem: mieszkam w domu po rodzicach z dwójką dzieci, gdzie prowadzę działalność gospodarczą. Niestety, od pewnego czasu interesy idą mi coraz gorzej i zalegam z płatnościami. Czy mogę uchronić się od komornika przepisując dom na synów albo sprzedając go siostrze za symboliczną złotówkę?”

Szczerze odradzamy stosowanie tego typu praktyk. Zgodnie z obowiązującym prawem, tego typu działania narażają dłużnika nie tylko na odpowiedzialność karną z art. 300 Kodeksu Karnego, ale dają też wierzycielowi potężne narzędzia do odzyskania należności, takie jak powództwo o uznanie umowy za bezskuteczną (skarga pauliańska).

Umowa pozorna jako próba ochrony majątku i jej bezwzględna nieważność

Na czym polega pozorność umowy w świetle Kodeksu Cywilnego?

Zawarcie umowy dla pozoru, np. fikcyjnej umowy sprzedaży z datą wsteczną, to działanie obarczone wadą oświadczenia woli. W konsekwencji taka umowa jest z mocy prawa, bezwzględnie nieważna. W opisanej sytuacji zachodzi tzw. pozorność zwykła, tzn. obie strony mają pełną świadomość, że umowa jest zawierana tylko w celu ukrycia majątku. Wniosek o stwierdzenie nieważności tak zawartej umowy może zgłosić do sądu każdy, kto ma w tym interes prawny (np. wierzyciel), a roszczenie to nie ulega przedawnieniu.

Skarga pauliańska (art. 527 k.c.) jako narzędzie ochrony wierzyciela

Znacznie częściej niż z unieważnieniem umowy pozornej, w praktyce spotykamy się z innym narzędziem w ręku wierzyciela – skargą pauliańską. Pozwala ona uznać czynność prawną dłużnika (np. darowiznę czy sprzedaż) za bezskuteczną w stosunku do tego wierzyciela.

Jakie są przesłanki do wniesienia skargi pauliańskiej?

Aby wierzyciel mógł skutecznie skorzystać ze skargi pauliańskiej, muszą zostać spełnione następujące przesłanki.

1. Dłużnik dokonał czynności prawnej (np. zawarł umowę darowizny), która spowodowała jego niewypłacalność lub ją pogłębiła.
2. Wskutek tej czynności osoba trzecia (np. członek rodziny) uzyskała korzyść majątkową.
3. Dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.
4. Osoba trzecia, która uzyskała korzyść, wiedziała (lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć) o zamiarach dłużnika.

Darowizna lub sprzedaż rodzinie – czy to bezpieczne?

Absolutnie nie. Prawo wprowadza kluczowe domniemania, które ułatwiają wierzycielowi wygranie sprawy. Jeśli korzyść majątkową uzyskała osoba będąca w bliskim stosunku z dłużnikiem (np. małżonek, dzieci, rodzice, rodzeństwo), domniemywa się, że wiedziała ona o jego zamiarach pokrzywdzenia wierzycieli [2]. Co więcej, w przypadku czynności nieodpłatnej (czyli np. darowizny), wierzyciel nie musi w ogóle udowadniać złej wiary obdarowanego, by skarga była skuteczna.

Jaki jest skutek? Jeśli sąd uzna skargę pauliańską za zasadną, umowa (np. darowizny) pozostaje ważna, ale staje się bezskuteczna w stosunku do wierzyciela. Oznacza to, że komornik będzie mógł prowadzić egzekucję z tego „przepisanego” majątku, tak jakby on wciąż należał do dłużnika.

Termin na zaskarżenie czynności przez wierzyciela

Wierzyciel ma ograniczony czas na działanie. Zgodnie z kodeksem cywilnym, nie można żądać uznania czynności za bezskuteczną po upływie pięciu lat od daty tej czynności (np. od daty zawarcia umowy darowizny).

Odpowiedzialność karna za udaremnienie egzekucji (art. 300 Kodeksu karnego)

Odnosząc się do treści art. 300 kodeksu karnego, należy wskazać, że przepis ten penalizuje czyny polegające m.in. na zbywaniu i darowywaniu składników majątku, zarówno w sytuacji, gdy dopiero grozi nam niewypłacalność, jak i wtedy, gdy wierzyciel ma już tytuł wykonawczy. W pierwszym przypadku grozi kara do 3 lat pozbawienia wolności, a w drugim – od 3 miesięcy do 5 lat. Jeśli pokrzywdzonych jest wielu wierzycieli, kara może wynieść nawet do 8 lat.

Teoria a praktyka: historia dłużniczki, która chciała być sprytniejsza od komornika

Niestety zdarza się, że osoby zadłużone, próbując ratować swój majątek, robią to w sposób nieumiejętny. Przykładem jest historia, gdzie dłużniczka, widząc z okna nadchodzącego komornika, namówiła koleżankę do spisania „na kolanie” umowy kupna-sprzedaży samochodu. Umowę datowano na trzy miesiące przed wydaniem nakazu zapłaty.

Komornik, uzbrojony w wydruk z CEPiK, został powstrzymany, ale na krótko. Zdenerwowany, zrobił zdjęcie umowy i przekazał informację do wydziału ruchu drogowego, który nałożył na koleżankę grzywnę 3000 zł za niezgłoszenie nabycia pojazdu w terminie. Przysługa kosztowała ją więcej, niż warty był sam samochód.

Legalne sposoby zabezpieczenia majątku przed zajęciem

Istnieją w pełni legalne sposoby na komornika, które nie narażają na odpowiedzialność karną. Należą do nich:

• podpisywanie przed notariuszem umowy o rozdzielność majątkową, a następnie nabywanie wszystkich nowych ruchomości na niezadłużonego małżonka,
• nabywanie nowych ruchomości przez zaufaną osobę (zakup na fakturę imienną, z rachunku bankowego osoby trzeciej), a następnie podpisywanie umowy użyczenia,
• nabycie przez znajomego dłużnika jego ruchomości na licytacji komorniczej (zakup za pieniądze dłużnika), a następnie podpisywanie umowy użyczenia.
• założenie bezpiecznej od komornika spółki z o.o. z minimalną wartością udziałów własnych i nabywanie majątku na rzecz spółki

Przed wykonaniem ruchu związanego z ukrywaniem majątku porozmawiaj z….komornikiem. Tylko u nas masz taką możliwość!

Najlepszym źródłem wiedzy o legalnych sposobach ukrycia majątku przed komornikiem jest….były komornik. Tak, prawnik, który kiedyś prowadził egzekucję z majątku dłużników, a dziś pomaga im w oddłużaniu. Jesteśmy kancelarią, prawdopodobnie jedyną w Polsce, która świadczy takie usługi jak konsultacje prawne z byłym komornikiem.

Konsultacje takie pozwolą Ci pozbyć się wszystkich wątpliwości, a wiedza uzyskana od byłego komornika będzie dla Ciebie wiedzą bezcenną. I niemożliwą do zdobycia u adwokata czy radcy prawnego – nikt bowiem, kto nie pracował w roli komornika, nie posiada wiedzy o tym, jak działa egzekutor i co można zrobić, aby go przechytrzyć. Konsultacje zamówisz jednym kliknięciem:

Najczęściej zadawane pytania: ukrywanie majątku a komornik (FAQ)

Pamiętaj. Artykuł nie stanowi interpretacji prawnej, porady, ani nie jest opinią prawną. Materiały są dostępne nieodpłatnie, a ich zamieszczenie ma jedynie cel informacyjny oraz wyjątkowo doszkalający. Właściciel portalu podejmuje wszelkie działania w celu umieszczania na stronie informacji bieżących, zupełnych i prawdziwych. Właściciel nie ponosi żadnej odpowiedzialności za rezultaty działań podjętych w oparciu o zamieszczone na stronie informacje, ani też za ewentualne braki, nieścisłości lub pomyłki w zamieszczonych materiałach.