Nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym
Czym jest nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym? Szukając cytatu, który charakteryzowałby dzisiejszy przedmiot rozważań, od razu wpadłem na to, by na wstępie umieścić fragment mojej ulubionej lektury z czasów szkolnych – Hrabiego Monte Christo. Jak czytamy w tej słynnej powieści – „ludzie starają się upraszczać wynalazki skomplikowane, boć prostota jest zawsze doskonała”. Czy nakaz zapłaty jest rzeczą doskonałą? To oczywiście nieprawda, natomiast niewątpliwie spełnia on przesłanki do tego, by nazywać go uproszczonym do granic możliwości wyrokiem.
Spis treści:
Nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym jest wydawany najczęściej przez sąd rejonowy
Podkreślić należy, że niniejszy artykuł dotyczy tylko i wyłącznie nakazów zapłaty wydawanych w postępowaniu upominawczym przez wydziały cywilne i wydziały gospodarcze w sądach rejonowych i okręgowych w całej Polsce. Postępowanie upominawcze nie należy mylić z elektronicznym postępowaniem upominawczym (EPU) czyli postępowaniem prowadzonym przed e-sądem w Lublinie, o którym szerzej pisaliśmy w innym miejscu.
Przykłady orzeczenia wydanego w postępowaniu upominawczym:
- Nakaz zapłaty Sądu Rejonowego w Bytomiu Wydział I Cywilny,
- Nakaz zapłaty Sądu Okręgowego w Suwałkach Wydział I Cywilny.
Ustawa kodeks postępowania cywilnego nie zawiera definicji legalnej „nakazu zapłaty” i – prawdę mówiąc – nie widzę tutaj potrzeby konstruowania własnej. Zamiast tego proponuję odpowiedzieć na kilka pytań, które pozwolą Państwu poznać charakterystykę postępowania upominawczego oraz nakazu zapłaty.
1. Dlaczego po wpłynięciu do sądu powództwa o zapłatę, wydawany jest nakaz zapłaty? Czy nie bardziej odpowiednie byłoby wyznaczenie od razu rozprawy jak w postępowaniu karnym?
Odpowiadając na to pytanie należy powiedzieć, że dzieje się tak ze względów czysto praktycznych. Wyznaczanie rozprawy w każdej, nawet bezspornej sprawie, po pierwsze wydłużałoby dochodzenie roszczeń o lata, a poza tym byłoby ekonomicznie nieopłacalne. Na przeciętnego sędziego przypada w Polsce ok. 1500 spraw rocznie, także biorąc więc pod uwagę ilość dni wolnych w roku, sezon urlopowy oraz okoliczność, że rozprawy bywają z równych przyczyn odraczane (o apelacjach i zażaleniach nie wspominając), rezygnując z nakazów zapłaty, fundowalibyśmy sobie całkowity paraliż wydziałów cywilnych i gospodarczych.
2. Kiedy wydawany jest nakaz zapłaty i co zawiera ten dokument?
Zgodnie z kodeksem postępowania cywilnego, jeżeli powód żąda od nas zapłaty pieniędzy (np. niespłaconego kredytu czy też niezapłaconej faktury za Internet), to po sprawdzeniu warunków formalnych pozwu, wydawany jest nakaz zapłaty. Nakaz zapłaty winien zawierać datę wydania orzeczenia, wskazanie sądu i osoby która wydała nakaz, oznaczenie stron postępowania, kwotę do zapłaty i podpis upoważnionej osoby. Dodatkowo zawarta jest informacja dla pozwanego, by ten w oznaczonym terminie (najczęściej 2 tygodnie) zapłacił wskazaną kwotę, albo wniósł w tym terminie sprzeciw do sądu.
Brak sprzeciwu ze strony pozwanego oznaczać będzie uprawomocnienie się nakazu zapłaty, a co za tym idzie, otwarcie wierzycielowi drzwi do egzekucji komorniczej. Czasami kilka miesięcy, ba, nawet tygodni, jakie dłużnik zyskuje po wniesieniu sprzeciwu od nakazu zapłaty, jest dla niego kluczowe w kontekście oddłużania. Może bowiem przygotować się na nadchodzącą egzekucję komorniczą i częściowo (lub nawet całkowicie) się przed nią zabezpieczyć.
3. Czy pozwany zostanie poinformowany o posiedzeniu na którym wydany jest nakaz zapłaty? W którym sądzie wydany zostanie nakaz?
Nakazy wydawane są na posiedzeniu niejawnym (czytaj: sędzia bądź referendarz sądowy [najczęściej zaś stażysta] siedzi sobie przed komputerem z kubkiem gorącej kawy i bez większej refleksji wpisuje do szablonu dane stron oraz odpowiednie kwoty). O posiedzeniu nie zostaniemy w żaden sposób poinformowani, zaś o wydaniu nakazu zapłaty dowiemy się najczęściej z korespondencji sądowej.
Odnosząc się do pytania o właściwość, należy wskazać, że co do zasady dotyczy nas właściwość rzeczowa i miejscowa. Co do właściwości rzeczowej, należy krótko wskazać, że w sytuacji gdy powód żąda od nas mniej niż 75 000 zł, to powództwo zostanie rozpoznane przez sąd rejonowy, a gdy jego żądanie przewyższa tę kwotę – sąd okręgowy. Co zaś się tyczy właściwości miejscowej, jeżeli nie prowadzimy działalności gospodarczej, to sprawa winna zostać wytoczona przed sądem właściwym dla nas miejscowo.
4. Kto i jak doręcza nakaz wydany przez sąd oraz co zawiera korespondencja? Co się dzieje w przypadku, gdy powód poda w pozwie mój nieaktualny adres?
Nakaz zapłaty, wydany przez sąd, doręczany jest za pośrednictwem Poczty Polskiej za zwrotnym potwierdzeniem odbioru. Do nakazu zapłaty winien zostać dołączony odpis pozwu wraz z wszystkimi załącznikami. Ponadto sąd powinien od siebie dorzucić stosowne pouczenia. W przypadku dwukrotnej awizacji i nieodebrania pozwu (bez względu na to, czy mieszkamy pod adresem, czy też nie), sąd może zarządzić doręczenie pozwu za pośrednictwem komornika sądowego. Szerzej o doręczeniu komorniczym napiszemy w innym artykule.
5. Czy od nakazu zapłaty można się odwołać? Jak to zrobić? Co się dzieje gdy złożymy odwołanie?
Jeżeli zamieszkujemy na terenie Polski, to w terminie 14 dni od daty odebrania nakazu zapłaty mamy prawo się od niego odwołać. W sprzeciwie od nakazu zapłaty wskazujemy zarzuty jakie wytaczamy przeciwko dochodzonemu roszczeniu oraz czy sprzeciwiamy się całej dochodzonej kwocie lub czy tylko jej części. Przykładowo możemy podnosić, że dochodzona przez powoda kwota jest zbyt wysoka, bądź też również, że roszczenie zostało już wcześniej spłacone. Możliwe jest również kwestionowanie faktu przejścia roszczenia z wierzyciela pierwotnego (czyli z tego z którym zawieraliśmy umowę) na firmę windykacyjną (mowa tutaj o sprzedaży długu). Co istotne w postępowaniu upominawczym wniesienie sprzeciwu jest całkowicie bezpłatne. Jeżeli zaś otrzymałeś nakaz zapłaty i nie wiesz co dalej, skontaktuj się z nami. Sprzeciw wnoszony jest do sądu który wydał nakaz.
Po prawidłowym wniesieniu sprzeciwu, sąd wydaje postanowienie w którym stwierdza skuteczne wniesienie sprzeciwu i utratę mocy nakazu zapłaty w całości. W tej sytuacji powództwo nie wraca z powrotem do powoda, ale kierowane jest z urzędu na rozprawę. Przed wyznaczeniem rozprawy powód ma prawo ustosunkować się co do naszego sprzeciwu i odeprzeć podnoszone przez nas argumenty (a my mamy prawo wnieść odpowiedź na argumenty powoda). Po wymianie pism procesowych sąd wyznacza rozprawę, gdzie po wysłuchaniu stron oddala roszczenie, bądź też zasądza żądaną kwotę lub jej część. Pamiętać należy, że po wydaniu niekorzystnego wyroku, przysługuje prawo do złożenia apelacji!
Podkreślić również należy, że odwołanie się od nakazu zapłaty bywa również możliwe na etapie egzekucji komorniczej. Dzieje się to w sytuacji, gdy nakaz z sądu nie został nam doręczony (np. zmieniliśmy adres zamieszkania), a o wydaniu orzeczenia dowiadujemy się z korespondencji egzekutora. W tym przypadku należy złożyć wniosek o przywrócenie terminu, a wraz z nim dołączyć sprzeciw.
6. Co się stanie w sytuacji, gdy nie wniesiemy żadnego odwołania?
W przypadku niezaskarżenia nakazu zapłaty, staje się on prawomocny i posiada skutek prawomocnego wyroku. Po stwierdzeniu przez sąd prawomocności, wierzyciel może wystąpić o klauzulę wykonalności i iść z naszym nakazem do komornika.
7. Czy komornik „uzbrojony” w nakaz zapłaty może wejść do mojego mieszkania?
Na koniec przypomnieć należy, że nakaz zapłaty nie powinien być mylony z postanowieniem prokuratora o przeszukaniu mieszkania. Wobec powyższego przy wizycie komornika pamiętać należy, że nie posiada on prawa siłowego wejścia do naszego mieszkania, a siły użyć może co najwyżej policja.
Pytanie jednak, po co czekać na komornika, skoro istnieje tyle możliwości, aby w ogóle nie dopuścić do pojawienia się go w życiu dłużnika. Masz długi, szczególnie pozabankowe? Skorzystaj z naszej pomocy w oddłużaniu.